Egzoszkielet to zewnętrzna powłoka na wzór szkieletów bionicznych używanych np. przez wojsko. Powłokę tę zakłada się na ubrane ciało pacjenta. Ten zewnętrzny szkielet składa się ze sztywnej metalowej ramy wyposażonej w sterowane komputerowo siłowniki, zamontowane na stawach biodrowych i kolanowych. Jego częścią jest też plecak, czyli jednostka sterująca z bateriami. Komputer urządzenia odpowiada za aktywizację silników inicjujących kroki osoby aktualnie z niego korzystającej.
Egzoszkielet jest mobilny i pozwala na pracę ze zróżnicowaną grupą pacjentów z różnymi jednostkami chorobowymi – urazami lub schorzeniami neurologicznymi. Mogą z niego korzystać osoby o różnym stopniu porażenia – połowicznym lub całkowitym. Reedukacja chodu w tym wspomagającym szkielecie zewnętrznym różni się tym od klasycznej reedukacji, że gdybyśmy chcieli spionizować daną osobę, potrzebowalibyśmy 2-3 fizjoterapeutów, aby każdy z nich mógł kontrolować inny segment ciała i funkcję. W momencie kiedy pacjent ma nałożone urządzenie, potrzebny jest tylko jeden fizjoterapeuta.
Rehabilitacja w egzoszkielecie
Ten „sztuczny szkielet” został zaprojektowany, by pomagać pacjentom z dysfunkcjami narządu ruchu, w tym z niedowładem lub porażeniem kończyn dolnych (np.: po całkowitym przerwaniu rdzenia kręgowego), wstać i chodzić z zachowaniem niezbędnych aspektów prawidłowego wzorca chodu.
Na świecie Egzoszkielet wyprodukowany do rehabilitacji neurologicznej używany jest w ponad 200 placówkach na świecie
Przeznaczenie Przeznaczony dla pacjentów z urazem rdzenia całkowitym i częściowym (od C7), po udarze, z SM, MPD, dystrofią mięśni
Indywidualne podejście Lekarz wraz z fizjoterapeutą obsługującym strukturę oceniają możliwości motoryczne pacjenta przed terapią
Użyte technologie pozwalają na pracę asymetryczną oraz trening przygotowujący do chodu (przysiady, wykroki)
Mały ciężar Pacjent nie odczuwa na sobie ciężaru urządzenia, a przygotowanie do terapii trwa około 10 min.
Kryteria kwalifikacji Wzrost 150 cm – 195 cm, waga do 90kg.
Tzw. egzoszkielety mają swoje korzenie w technologii wojskowej, można też je czasami zobaczyć na filmach s-f. W wojsku urządzenie tego typu było wykorzystywane do odciążania mięśni żołnierzy, którzy w trakcie misji musieli przemierzać ogromne odległości, dźwigając na plecach ciężki sprzęt. Przenoszenie takiego ciężaru bez wspomagania zewnętrznego byłoby niemożliwe. Technologia ta została wykorzystana w rehabilitacji neurologicznej i obecnie służy pacjentom z zaburzeniami funkcji chodu.
Dodatkowe informacje
Jakie są wskazania do rozpoczęcia terapii w zewnętrznym szkielecie wspomagającym?
Wszystkie schorzenia przebiegające z zaburzeniem funkcji chodu, między innymi:
stwardnienie rozsiane,
udar mózgu,
choroba Parkinsona,
stwardnienie zanikowe boczne,
uraz rdzenie kręgowego,
neuroborelioza,
urazy czaszkowe-mózgowe,
dystrofie
Jakie są przeciwwskazania?
Przeciwwskazania:
niekontrolowana spastyczność,
brak kontaktu z pacjentem, w tym głęboka afazja,
brak ciągłości skóry na powierzchniach styku z maszyną lub zaburzające siadanie,
osteoporoza, uniemożliwiająca bezpieczne stanie lub oznaczająca możliwość złamania podczas wstawania lub siadania,
przykurcze w stawach kolanowych powyżej 20 stopni,
silna reakcja ortostatyczna,
obniżona możliwość stania z powodu hipotonii ortostatycznej,
rozrusznik serca,
epilepsja,
ciąża.
Jak wygląda terapia z wykorzystaniem urządzenia?
Rehabilitacja jest przeprowadzana przez fizjoterapeutów. Fizjoterapeuta po zapoznaniu się ze wszystkimi wynikami badań, jakimi dysponuje pacjent oraz w porozumieniu z lekarzem, ustala cel rehabilitacji. Cele terapii są dobierane indywidualnie do realnych potrzeb pacjenta, natomiast zakres oraz intensywność ćwiczeń jest ustalana w zależności od rodzaju schorzenia.
Cały trening odbywa się pod kontrolą fizjoterapeuty, który steruje urządzeniem. Jako dodatkową pomoc wykorzystuje się sprzęt wspomagający, na przykład: kule, chodzik, system podwieszek. Terapia jest bezpieczna, może prowadzić do zwiększania efektywności i przyśpieszenia rehabilitacji. Urządzenie może pracować za pacjenta, wspomagać go podczas chodzenia – żeby iść, chory musi wykonać pewną pracę lub wręcz utrudniać wykonywanie poszczególnych ruchów poprzez dodawanie obciążenia. Na początku pacjenci mogą podpierać się o balkonik, później chodzić o kulach, niektórzy dochodzą na koniec do momentu poruszania się już bez podparcia.
Jak działa zewnętrzny szkielet wspomagający?
Urządzenie zakłada się na ubranie pacjenta, a jego dopasowanie zajmuje około 5 minut. Powłokę można konfigurować tak, aby pacjent powoli w coraz większym stopniu pracował samodzielnie na kolejnych zabiegach. Wspiera to uczenie organizmu na nowo utraconych funkcji. Możliwość pionizacji ciała ma znaczący wpływ na każdy z układów, w tym na układ kostny, mięśniowy, naczyniowy, oddechowy, układ trawienny oraz na pracę gruczołów dokrewnych. Ruch w pionie stymuluje mózg i układ nerwowy, który kontroluje i koordynuje pracę wszystkich organów i układów w organizmie.
Szkielet zakładany na ciało pacjenta pomaga ponownie uczyć się prawidłowego wzorca chodu, umożliwiając odpowiednie przenoszenie kończyn dolnych podczas chodzenia. Zwiększenie aktywności, takiej jak chodzenie i stanie może korzystnie wpływać między innymi na:
poprawę koordynacji nerwowo-mięśniowej oraz wzorca chodu,
poprawę wydolności pacjenta,
zmniejszenie bólu neuropatycznego,
poprawę pracy jelit i pęcherza,
zmniejszenie spastyczności,
polepszenie zdrowia psychicznego,
usprawnienie pracy układu krążenia,
zmniejszenie obrzęku,
poprawę równowagi,
zwiększenie siły kończyn dolnych i mięśni tułowia.
Urządzenie jest w stanie dostarczyć pacjentowi dźwiękową informację zwrotną – przekazuje ono, czy dane ćwiczenie zostało wykonane prawidłowo. Komputer urządzenia rejestruje dane dotyczące przebiegu terapii i przesyła je po zakończeniu sesji. Pozwala to na lepszy wgląd w progres, jakiego dokonała osoba wykonująca trening oraz tworzenie bazy danych.
