https://ckr.pl/
Umów wizytę

Skręcenie stawu skokowego

Skręcenie górnego stawu skokowego to jeden z najczęstszych urazów naszego narządu ruchu. Ta przykra kontuzja może przytrafić się każdemu niezależnie od tego czy uprawia jakiś sport czy prowadzi siedzący tryb życia. Z pozoru jest to niegroźny uraz zatem czy warto go rehabilitować?

Odpowiedź brzmi zdecydowanie tak, gdyż nieleczony uraz może w przyszłości powodować ból oraz pojawienie się zmian przeciążeniowych nie tylko samego stawu skokowego ale i innych części ciała takich jak stawy kolanowe, biodrowe czy kręgosłup. Aby dokładniej zobrazować problem jakim jest skręcenie górnego stawu skokowego potocznie nazywanym skręceniem kostki należy bardzie przyjrzeć się anatomii tego stawu oraz samej mechanice urazu.

Skręcenie stawu skokowego

Staw skokowy górny tworzą trzy kości. Kość piszczelowa, strzałkowa oraz skokowa. Jest to staw typu zawiasowego gdzie głową stawu jest bloczek kości skokowej a panewkę tworzą powierzchnie stawowe dystalnych części kości piszczelowej oraz strzałkowej (kostka boczna i przyśrodkowa) i powierzchnia stawowa kości piszczelowej. Aby umożliwić swobodny ruch zgięcia grzbietowego i podeszwowego stopy torebka stawowa od przodu i od tyłu jest dosyć luźna zaś dla zwiększenia stabilizacji jest mocno napięta po stronie bocznej i przyśrodkowej. Bardzo istotnym elementem budowy stawu skokowego górnego są jego więzadła które odpowiadają za jego stabilizację.

  • Więzadło trójgraniaste – Bardzo silne i napięte więzadło znajdujące się od przyśrodkowej części stawu. Przyczepia się ono do guzka przedniego oraz tylnego kostki przyśrodkowej i dzieli na 3 pasma: piszczelowo-łódkowe, piszczelowo-skokowe i piszczelowo-piętowe (odpowiednio do ich przyczepów końcowych.
  • Więzadło skokowo-strzałkowe przednie (ATFL) – Rozpoczyna się na kostce bocznej i biegnie do przedniej części kości skokowej. Więzadło to ulega najczęściej uszkodzeniu przy skręceniu stawu skokowego górnego.
  • Więzadło skokowo-strzałkowe tylne (PTFL) –  Rozpoczyna się na kostce bocznej i biegnie do tylnej części kości skokowej.
  • Więzadło piętowo-strzałkowe (CFL) – Rozpoczyna się na kostce bocznej i biegnie skośnie ku tyłowi i przyczepia się do kości piętowej.

Mechanizmy skręcenia stawu skokowego.

  • Ewersyjny – Jest to rzadki mechanizm gdzie w wyniku nawrócenia stopy dochodzi do uszkodzenia torebki stawowej i więzadeł (głównie trójgraniastego) po przyśrodkowej stronie stawu
  • Inwersyjny – Zdecydowana większość skręceń zachodzi w tym mechanizmie. Jest to upadek na przednią zewnętrzną krawędź stopy. W wyniku tego urazu dochodzi zwykle do uszkodzenia więzadeł po bocznej stronie kostki (głównie więzadło skokowo-strzałkowe przednie) oraz przednio-bocznej części torebki stawowej.

Stopnie uszkodzeń przy skręceniu stawu skokowego.

  • I st. – Naderwanie niewielkiej liczby włókien. Staw skokowy zachowuje swoją funkcję. Możliwy niewielki obrzęk i ból
  • II st. – Znaczna ilość włókien ulega uszkodzeniu. Obserwowany jest obrzęk, ból oraz ograniczenie ruchomości oraz funkcji podporowej.
  • III st. – Pełne zerwanie włókien więzadła. Pojawia się wtedy silny ból, duży obrzęk oraz znaczne ograniczenie ruchomości. Funkcja stawu skokowego jest znacznie ograniczona

W niektórych publikacjach możemy znaleźć informację o 4 stopniu uszkodzenia. Wiąże się on z oderwaniem awulsyjnym kawałka kostki bocznej tzw. złamanie awulsyjne.

Czy po skręceniu stawu skokowego trzeba chodzić w gipsie?

To pytanie pojawia się bardzo często. Oczywiście o konieczności założenia gipsu decyduje lekarz jednak w większości przypadków wystarczy stabilizator oraz odpowiednia rehabilitacja.

Skręcenia stawu skokowego – diagnostyka

Diagnostyka w przypadku skręcenia stawu skokowego opiera się w głównej mierze na zebraniu szczegółowego wywiadu oraz na badaniu przedmiotowym w trakcie którego lekarz/fizjoterapeuta ogląda staw, sprawdzana jest ruchomość stawu, jego funkcje, wykonywane są specyficzne testy.

Istotne jest wykonanie diagnostyki obrazowej czyli zdjęcia RTG aby wykluczyć możliwe złamania oraz USG dla sprawdzenia stanu więzadeł, torebki stawowej oraz obrzęku.

Skręcenie stawu skokowego leczenie/rehabilitacja

W przypadku urazu możemy wyróżnić 3 fazy. Fazę ostrą, fazę podostrą oraz fazę przewlekłą.

  • Faza ostra 0 do 5 dni od urazu – W tym czasie odciążamy kończynę, ograniczamy jej zakres ruchu, działamy przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo. Wskazana jest terapia indywidualna z fizjoterapeutą, który poprzez swoje działania zmniejszy napięcie mięśni podudzia oraz będzie działać przeciwobrzękowo w postaci drenażu czy kinesiotapingu. Postępowanie można wspomóc poprzez zabiegi fizykalne takie jak krioterapia, laser, pole magnetyczne lub wykonać zabiegi aktywnej biostymulacji komórek.
  • Faza podostra trwa od zakończenia fazy ostrej do 6-8 tygodnia od urazu. Jest to okres regeneracji i odbudowy struktur. W tym okresie fizjoterapeuta podczas terapii indywidualnej pracuje nad poprawą zakresu ruchomości w stawie skokowym, zmniejszeniem dolegliwości bólowych i obrzęku. Wprowadzane są ćwiczenia mające na celu naukę obciążania kończyny, a jeśli jest to możliwe to pierwsze ćwiczenia stabilizacyjne. Kontynuowane są zabiegi fizykalne w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych oraz stanu zapalnego
  • Faza przewlekła od zakończenia fazy podostrej do powrotu do pełnej sprawności – W tej fazie powinien być pełny i bezbolesny zakres ruchomości oraz bezbolesne obciążanie kończyny. Praca polega głównie na wzmocnieniu stabilizacji mięśniowej oraz na poprawie wzorców ruchomości kończyny dolnej. W tej fazie wykonuje się również indywidualne wkładki do butów celem zapewnienia dobrego podparcia dla stopy.

Przedstawiony proces rehabilitacji jest poglądowy i uzależniony jest od indywidualnych możliwości pacjenta, stopnia urazu oraz stanu funkcjonalnego. Często w przypadku urazów I lub I/II st powrót do pełnej sprawności następuje już po kilku tygodniach. Ważne jest jednak aby nad całym procesem czuwał wykwalifikowany fizjoterapeuta.

Skręcenie czy zwichnięcie?

Często zamiennie mówimy o zwichnięciu stawu skokowego. Jest to jednak błędem, gdyż zwichnięcie jest znacznie poważniejszym urazem wskutek którego dochodzi do braku kontaktu powierzchni stawowych. Uraz zwichnięcia zwykle kończy się zabiegiem operacyjnym i wielomiesięczną rehabilitacją.

tekst napisał: mgr fizjoterapii Sebastian Kubiak / CKR Warszawa Wola

Potrzebujesz pomocy?