Rehabilitacja to proces zmierzający do poprawy sprawności pacjenta. Obejmuje bardzo szeroki zakres działań, których celem jest przywrócenie, osobom jej wymagającym, pełnej albo częściowej sprawności. Oznacza to więc, że rehabilitacja to postępowanie, którego charakter jest zależny od tego, z jakiego rodzaju problemami boryka się osoba jej poddawana. Możemy mieć do czynienia z rehabilitacją zmierzającą do zwiększenia kompleksowej samodzielności pacjenta, jak i usprawnienia działania konkretnego obszaru organizmu. Celem rehabilitacji jest bowiem doprowadzenia pacjenta do możliwie najwyższej samodzielności i niezależności w czynnościach codziennych.

Rehabilitacja- jest procesem medyczno-społecznym, który ma na celu przywrócenie pełnej lub indywidualnej możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, która umożliwi powrót do czynnego udziału w życiu społecznym.

Wg. Polskiego modelu rehabilitacja jest procesem:

1. wczesnym
2. powszechnym– jest dostępna wszystkim, którzy jej potrzebują i obejmuje wszystkie specjalności w lecznictwie szpitalnym, ambulatoryjnym i sanatoryjnym
3. ciągłym – jest scisle powiązana z rehabilitacją zawodową i społeczną. Z chwilą zapoczątkowania rehabilitacji prowadzona jest ona aż do uzyskania pełnej sprawności, a u osób nie rokujących pełnego powrotu do zdrowia, do czasu uruchomienia optymalnych mechanizmów kompensacyjnych utrzymujących wynik usprawniania lub efekt uzyskanej  kondycji.
4. kompleksowym – uwzględnia wszystkie aspekty rehabilitacji tj. leczniczy, społeczny, psychologiczny.

Wszystkie etapy muszą być realizowane przez zespół interdyscyplinarny w skład którego wchodzą:

• lekarz specjalista ( neurolog, ortopeda, kardiolog, urolog, pediatra, spec. rehabilitacji itd.).
• fizjoterapeuci
• terapeuta zajęciowy
• logopeda
• pielęgniarka
• psycholog

Rehabilitacja medyczna to:

1. kinezyterapia
2. fizykoterapia

Kinezyterapia – leczenie ruchem. Są to zajęcia o charakterze miejscowym i ogólnoustrojowym.

1. Miejscowa- dotyczą miejsca gdzie zlokalizowane jest schorzenie
2. Ogólnoustrojowa – powoduje poprawę wydolności ogólnej, która decyduje o końcowym efekcie leczenia.

Wśród metod kinezyterapeutycznych wyróżniamy:

• metody mechaniczne ( McKenzie, Cyriax, Kaltenborn-Evjenth , itp)
• metody neurofizjologiczne ( PNF, Vojty, NDT, Bobath ,itp.)
• metody edukacyjne (Pilates, itp.)

Fizykoterapia – czynniki fizykalne (światło, fale dźwiękowe, temperatura , prądy elektryczne, itp.).

Rehabilitacji poddawane są osoby chore, pacjenci po operacjach, zabiegach lub wszyscy, którzy ulegli urazom, wpływającym na ich sprawność fizyczną. W przypadku rehabilitacji narządów ruchu będą to osoby, które borykają się ze schorzeniami narządu ruchu, problemami układu kostno-stawowego i mięśniowego. Mogą one być wynikiem zarówno wad wrodzonych, ale także efektem przeciążenia, zwyrodnień, przebytych urazów i wypadków.

Możemy wyróżnić: rehabilitację w warunkach ambulatoryjnych, prowadzoną w ramach oddziału dziennego i rehabilitację w warunkach domowych, która nie wymaga od pacjenta wyjścia z domu i jest skierowana do osób, które mają problem z pokonaniem trasy do przychodni. W zależności od stanu zdrowia pacjenta może on więc skorzystać z rehabilitacji w całodobowym oddziale stacjonarnym, rehabilitacji z dojazdem do przychodni lub oddziału dziennego, a także rehabilitacji w domu, kiedy schorzenie nie pozwala mu na dotarcie do placówki. Rehabilitacja na oddziale stacjonarnym, takim jak Oddział Rehabilitacyjny CKR Konstancin-Jeziorna jest przeznaczona dla Pacjentek i Pacjentów wymagających stałego nadzoru i opieki medycznej zapewnianej przez zespół lekarsko-pielęgniarski.

Z uwagi na przedmiot i charakter rehabilitacji możemy wyróżnić następujące jej rodzaje:

• rehabilitacja medyczna, która ma charakter interdyscyplinarny i prowadzona jest przez zespół lekarzy różnych specjalizacji – np. fizjoterapeutów, logopedów, psychologów czy terapeutów zajęciowych, a jej celem jest zmniejszenie ubytków zdrowotnych i kompleksowa poprawa jakości życia chorego. W skład zespołu Centrum Kompleksowej Rehabilitacji wchodzą lekarze specjaliści z zakresu rehabilitacji medycznej, neurologii oraz chirurgii urazowo-ortopedycznej, fizjoterapeuci, pielęgniarki, logopeda, psycholog oraz terapeuta zajęciowy.
• rehabilitacja specjalistyczna, której celem jest walka z konkretnymi schorzeniami pacjentów – obejmuje ona zakres działań, które opracowane zostały z myślą o poprawie sprawności pacjentów o konkretnym schorzeniu. W tym wypadku możemy mieć do czynienia m.in. z rehabilitacją kardiologiczną, neurologiczną, ortopedyczną, pulmonologiczną.
• rehabilitacja ruchowa, która ma charakter wielopłaszczyznowy i obejmuje liczne formy terapii – np. ortopedyczną, neurologiczną, manualną. Bazuje na metodach i technikach, które dopasowane są do dolegliwości pacjenta, a ich celem jest zapewnienie mu maksymalnej samodzielności.

Rehabilitacja polega na działaniach dążących do przywrócenia sprawności fizycznej, psychicznej lub społecznej które w połączeniu mają przywrócić do pełnej bądź częściowej partycypacji pacjenta w życiu społecznym i/lub zawodowym. Termin rehabilitacja dotyczy osób które nie są w pełni sprawne – z wadami wrodzonymi lub tych, które wskutek wypadku czy choroby ową sprawność utraciły. Obejmuje ona także działania z zakresu zdrowia psychicznego, terapii zajęciowej oraz profilaktyki. Fizjoterapia to proces leczniczy skupiający się na problemie pacjenta np. zmniejszeniu dolegliwości bólowych, zakresu ruchomości czy przede wszystkim odbudowie prawidłowego wzorca ruchu.

Fizjoterapia obejmuje wiele dziedzin od ortopedii poprzez neurologię, kardiologię pulmonologię, ginekologię i wiele innych. Z fizjoterapii korzystać mogą nie tylko osoby dotknięte jakimś problemem. Często z działań fizjoterapii korzystają osoby chcące wzmocnić swoje ciało, poprawić formę czy przeciwdziałać możliwym do powstania kontuzją.

Rehabilitacja jest więc pojęciem zdecydowanie szerszym i a jedną z jej składowych jest fizjoterapia. W ramach rehabilitacji narządów ruchu w Centrum Kompleksowej Rehabilitacji stosowane są liczne techniki fizjoterapeutyczne i wiele innych np. – kinesiotaping, terapia manualna, terapia tkanek miękkich, trening funkcjonalny, termoterapia, magnetoterapia, masaże lecznicze i wiele innych.

O wskazaniach do rehabilitacji decyduje lekarz, który kieruje na nią Pacjentkę lub Pacjenta. Może on skierować na konkretne zabiegi fizykoterapeutyczne, które będzie wykonywał fizjoterapeuta. Jeśli pacjent ma przeciwwskazania do danego zabiegu, czym mogą być np. implanty w ciele, rozrusznik serca, ciąża etc. – mówimy tu o konkretnych zabiegach, nie o całości rehabilitacji jako takiej – to lekarz uwzględni je podczas ustalania postępowania medycznego. O nowych dolegliwościach czy zmianie stanu zdrowotnego oraz wszelkich innych, istotnych z medycznego punktu widzenia sprawach (np. świeżo przebyty zawał, zajście w ciążę, nowe kontuzje etc.) należy każdorazowo poinformować rehabilitanta przed rozpoczęciem zabiegu.

Rehabilitacja – łacińskie „habilitas” tłumaczy się jako sprawność, a „re” jako zwrotność, czyli „rehabilitacja” to inaczej po prostu powrót sprawności. Zatem rehabilitacja to całościowe postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych i chorych, które dąży do przywrócenia im jak największej sprawności fizycznej i psychicznej, z czym wiąże się także powrót do pracy oraz życia społecznego.

Podobnie jak rehabilitacja lecznicza, rehabilitacja neurologiczna, inaczej neurorehabilitacja,  jest procesem, który, zgodnie z założeniami polskiego jej modelu, musi być powszechny, kompleksowy, wczesny i ciągły.

Rehabilitacja neurologiczna to powrót do sprawności pacjentów po incydentach neurologicznych ostrych np. udar, urazy czaszkowo-mózgowe lub rdzenia kręgowego, ostre zespoły bólowe kręgosłupa o charakterze korzeniowym, obwodowe uszkodzenia nerwów oraz schorzenia przewlekłe np. SM, SLA, Choroba Parkinsona, MPD. W przypadku chorób przewlekłych działania fizjoterapeutów i innych specjalistów będą skoncentrowane na jak najdłuższym utrzymaniu samodzielności i komfortu życia pacjentki lub pacjenta, w przypadku stanów ostrych – na likwidacji bólu i walce z negatywnymi skutkami schorzenia. W wymiarze medycznym rehabilitacja neurologiczna to kompleksowe, interdyscyplinarne działanie całego zespołu leczniczego mające na celu przywrócenie osobie z deficytem w obszarze neurologicznym możliwej do uzyskania sprawności. Rehabilitacja neurologiczna to skoordynowane działania specjalistów z różnych dziedzin skoncentrowane na umożliwieniu pacjentowi czy pacjentce jak najbardziej samodzielnej egzystencji i powrotu do życia społecznego i zawodowego.

W skład zespołu rehabilitacyjnego wchodzą: lekarz specjalista rehabilitacji medycznej, zespół lekarzy konsultantów (np. neurolog, laryngolog, psychiatra, urolog, ortopeda), zespół fizjoterapeutów, zespół pielęgniarski, terapeuci zajęciowi, masażyści, psycholog, logopeda, pracownik socjalny oraz technik zaopatrzenia ortopedycznego.

Pacjent zostaje włączony w indywidualny kompleksowy program rehabilitacji z uwzględnieniem chorób współistniejących i zamierzonego celu.

W trakcie rehabilitacji neurologicznej wykorzystujemy

• kinezyterapię indywidualną i zespołową
• fizykoterapię (magnetoterapia, światłolecznictwo, ultradźwięki, prądolecznictwo, hydroterapia)
• terapię zajęciową w celu wyuczenia czynności samoobsługi
• dobranie niezbędnego zaopatrzenia ortopedycznego i nauka posługiwania się nim
• edukację pacjenta i jego opiekunów
• psychoterapię i terapia mowy w zależności od potrzeb

Efekty neurorehabilitacji zależą od ogólnego stanu pacjentki lub pacjenta, od założonych celów, możliwości, rokowań, wieku, współpracy pacjenta oraz współistniejących chorób.

Rehabilitacja neurologiczna jest kluczowym elementem leczenia i rekonwalescencji Pacjentów z różnorodnymi schorzeniami układu nerwowego. Jej cele są wielowymiarowe i obejmują zarówno aspekty fizyczne, jak i psychospołeczne.

Do głównych celów leczenia należą:

• uzyskanie optymalnej sprawności ruchowej, wydolności i samodzielności w czynnościach dnia codziennego – celem nadrzędnym jest maksymalizacja zdolności motorycznych Pacjenta poprzez poprawę siły mięśniowej, koordynacji, równowagi oraz zdolności do wykonywania złożonych czynności ruchowych. Dąży się do przywrócenia możliwie jak największej samodzielności w codziennym funkcjonowaniu, co obejmuje naukę nowych strategii kompensacyjnych oraz adaptację do ewentualnych trwałych ograniczeń ruchowych.
• systematyczna poprawa samopoczucia i zaadoptowanie go do nowej sytuacji życiowej – rehabilitacja neurologiczna nie ogranicza się jedynie do aspektów fizycznych, ale również kładzie duży nacisk na poprawę jakości życia Pacjenta. Obejmuje to wsparcie psychologiczne, edukację zdrowotną oraz pomoc w adaptacji do nowej sytuacji życiowej. Systematyczna poprawa samopoczucia i akceptacja własnych ograniczeń są kluczowe dla długoterminowego sukcesu rehabilitacji.
• profilaktyka i zapobieganie występującym powikłaniom – rehabilitacja neurologiczna ma na celu również zapobieganie wtórnym powikłaniom, które mogą wystąpić w wyniku długotrwałej niepełnosprawności lub immobilizacji. Do tych powikłań należą m.in. przykurcze, odleżyny, zakrzepica żył głębokich oraz infekcje dróg oddechowych. Wczesna interwencja oraz regularne monitorowanie stanu zdrowia Pacjenta są kluczowe dla minimalizacji ryzyka tych powikłań.

Wszystkie te cele są realizowane poprzez zintegrowane podejście wielospecjalistycznego zespołu, który dostosowuje program rehabilitacyjny do indywidualnych potrzeb i możliwości Pacjenta, zapewniając holistyczne wsparcie w procesie powrotu do zdrowia.