Koślawość kolan – przyczyny, objawy i kompleksowe metody leczenia

Koślawość kolan, to deformacja kończyn dolnych, w której kolana stykają się lub są bardzo blisko siebie, podczas gdy kostki pozostają oddalone od siebie. Jest to częsta wada postawy, szczególnie u dzieci, ale może również dotykać dorosłych. Jakie są przyczyny koślawości kolan? Omówimy objawy, metody diagnostyki oraz różnorodne strategie leczenia, ze szczególnym uwzględnieniem rehabilitacji.

Koślawość kolan – przyczyny

Koślawość kolan może być wynikiem różnych czynników, zarówno wrodzonych, jak i nabytych. Do najważniejszych przyczyn należą:

1. Czynniki wrodzone – niektóre dzieci rodzą się z predyspozycją do koślawości kolan, wynikającą z genetyki lub nieprawidłowego rozwoju kości i stawów.
2. Czynniki nabyte – koślawość kolan może rozwijać się w wyniku różnych czynników zewnętrznych, takich jak:
   • nadwaga i otyłość – nadmierna masa ciała zwiększa obciążenie stawów kolanowych, co może prowadzić do ich deformacji
   • urazy i przeciążenia – przebyte urazy kolan lub długotrwałe przeciążenia mogą powodować zmiany w strukturze stawów
   • nieprawidłowe obuwie – noszenie butów bez odpowiedniego wsparcia dla stóp i stawów może przyczynić się do rozwoju koślawości kolan
   • choroby – niektóre choroby, takie jak krzywica, artretyzm czy osteoporoza, mogą wpływać na kształt i funkcjonowanie stawów kolanowych.

Jakie są objawy koślawości kolan?

Koślawość kolan może powodować różnorodne objawy, które wpływają na komfort i funkcjonowanie pacjenta. Do najczęstszych objawów należą:

• ból kolan – pacjenci z koślawością kolan często odczuwają ból w stawach kolanowych, który nasila się podczas chodzenia, biegania lub długotrwałego stania
• zaburzenia chodu – deformacja kolan wpływa na biomechanikę chodu, co może prowadzić do niewłaściwego stawiania stóp i nierównego obciążenia stawów
• obrzęki i stany zapalne – koślawość kolan może prowadzić do obrzęków i stanów zapalnych w obrębie stawów
• zaburzenia postawy – koślawość kolan może wpływać na ogólną postawę ciała, prowadząc do problemów z kręgosłupem, biodrami i stopami.

Koślawość stóp – diagnostyka

Diagnostyka koślawości kolan opiera się na badaniu fizykalnym oraz specjalistycznych testach i badaniach obrazowych. Najważniejsze metody diagnostyczne to:

• badanie fizykalne – lekarz ocenia kształt i ruchomość stawów kolanowych, a także analizuje chód pacjenta
• pomiar kąta koślawości – pomiar kąta między kością udową a piszczelową, który pozwala ocenić stopień deformacji kolan
• badania obrazowe – w razie potrzeby lekarz może zlecić wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, tzw RTG postularne, rezonansu magnetycznego (MRI) lub tomografii komputerowej (CT) w celu dokładnej oceny struktury stawów kolanowych i wykrycia ewentualnych nieprawidłowości.

Leczenie koślawości kolan

Leczenie koślawości kolan zależy od jej stopnia zaawansowania oraz objawów pacjenta. Obejmuje zarówno metody zachowawcze, jak i interwencje chirurgiczne. Do najważniejszych metod leczenia należą:

1. Leczenie zachowawcze
   
   Jest to pierwszy krok w leczeniu koślawości kolan i obejmuje:
   • ćwiczenia fizyczne – ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg i poprawiające elastyczność ścięgien, takie jak przysiady, rozciąganie łydki czy ćwiczenia równowagi
   • fizjoterapia – terapia manualna, masaże oraz zabiegi fizykalne, takie jak ultradźwięki czy elektroterapia, mogą pomóc w złagodzeniu bólu i poprawie funkcji stawów.
   • noszenie wkładek ortopedycznych – stosowanie indywidualnie dopasowanych wkładek ortopedycznych, które wspierają stopy i poprawiają biomechanikę chodu
   • zmiana obuwia – noszenie butów z odpowiednim wsparciem dla stóp i stawów kolanowych
   • redukcja masy ciała – w przypadku nadwagi, zmniejszenie masy ciała może znacząco poprawić stan kolan i zmniejszyć dolegliwości.
     
2. Leczenie chirurgiczne
   
   W cięższych przypadkach koślawości kolan, gdy metody zachowawcze nie przynoszą poprawy, może być konieczne leczenie operacyjne. Zabiegi chirurgiczne mają na celu korekcję deformacji kolan, stabilizację stawów oraz poprawę biomechaniki chodu. Do najczęściej wykonywanych zabiegów należą osteotomie, artrodezy oraz rekonstrukcje więzadeł.
   
3. Nie leczona koślawość kolan prowadzi do szybkiego zużycia powierzchni stawowych (chrząstki) czego następstwem jest choroba zwyrodnieniowa, co skutkuje leczeniem operacyjnym- endoprotezoplastyka kolan.

Koślawość kolan – rehabilitacja

Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu koślawości kolan, zarówno jako metoda zachowawcza, jak i pooperacyjna. Program rehabilitacyjny powinien być indywidualnie dopasowany do potrzeb pacjenta i obejmować:

• ćwiczenia wzmacniające – ćwiczenia ukierunkowane na wzmocnienie mięśni nóg, bioder i tułowia, które wspierają stawy kolanowe
• ćwiczenia rozciągające – ćwiczenia mające na celu poprawę elastyczności ścięgien i więzadeł, co pomaga w utrzymaniu prawidłowego kształtu kolan
• terapia manualna – techniki terapeutyczne, takie jak masaż, mobilizacje stawów i manipulacje, które pomagają w złagodzeniu bólu i poprawie funkcji stawów
• zabiegi fizykalne – zabiegi takie jak ultradźwięki, elektroterapia, krioterapia czy laseroterapia, które wspomagają proces gojenia i redukcję bólu.
• edukacja pacjenta – nauka właściwej pielęgnacji kolan, wyboru odpowiedniego obuwia oraz technik chodzenia, które minimalizują obciążenia stawów.

Koślawość kolan to powszechna wada postawy, która może powodować znaczące dolegliwości bólowe i problemy z funkcjonowaniem stawów. Wczesne rozpoznanie, odpowiednie leczenie i kompleksowa rehabilitacja są kluczowe dla poprawy jakości życia pacjentów z koślawością kolan. Edukacja na temat profilaktyki i właściwej pielęgnacji kolan oraz regularne badania są niezbędne w zapobieganiu i skutecznym zarządzaniu tą wadą.

Zapraszamy do odwiedzenia naszego Centrum Kompleksowej Rehabilitacji, gdzie oferujemy szeroki zakres usług diagnostycznych i terapeutycznych dla pacjentów z koślawością kolan. Nasz zespół doświadczonych specjalistów pomoże w diagnozie, leczeniu oraz rehabilitacji, aby przywrócić komfort i sprawność Twoim kolanom.