Masaż Shantala

Masaż Shantala to rodzaj masażu niemowląt oraz dzieci wywodząca się z tradycji hinduskiej. Swoją nazwę wziął od imienia kobiety, którą poznał francuski lekarz położnik podczas swojej podróży po Indiach. Właśnie wtedy zauważył, jak pozytywny wpływ na niemowlę ma codzienny, prosty masaż wykonywany przez matkę od kilku dniach po narodzinach. Po powrocie do Europy zdecydował się na napisanie książki o masażu, który nazwał Shantala, co dało początek niezwykłej i zasłużonej popularności tej starohinduskiej metody wspierania rozwoju dziecka.

Co to jest masaż Shantala?

Jest to technika masażu przeznaczona już dla noworodków, którą może wykonywać matka, ojciec lub inny opiekun. Na tę technikę składa się odpowiednia sekwencja ruchów łagodnego głaskania. Taki masaż to nie tylko szereg dobrodziejstw dla maluszka, ale też moment kiedy opiekun/rodzin może całkowicie skoncentrować się na dziecku, zaspokajając jego różnorakie potrzeby. Masaż Shantala polecany jest już od pierwszych dni po porodzie.Co istotne, masaż Shantala może być wykonany przez każdego rodzica lub opiekuna, który przeszedł odpowiedni kurs, ponieważ nie jest to masaż rehabilitacyjny. Ważne są odpowiednio wykonywane ruchy w odpowiedniej kolejności, którą to sekwencję łatwo opanować.

Jaki wpływ na niemowlę ma masaż Shantala?

U niemowlęcia podczas dotyku, czyli kontaktu sensorycznego, rozwija się jednocześnie kilka zmysłów i umiejętności. Dziecko uczy się granic swojego ciała, dokładnie poznaje dotyk, głos oraz zapach swojego opiekuna. W trakcie masażu rozwija się bardzo silna więź emocjonalna pomiędzy rodzicem, a dzieckiem. Masaż pozwala na:

• wyregulowanie czasu spokojnego snu dziecka w nocy
• uspokojenie i wyciszenie
• zwiększenie świadomości ciała oraz granic, dając przy tym poczucie bezpieczeństwa
• wzmocnienie układu odpornościowego
• zdrową stymulację układu hormonalnego
• poprawę perystaltyki jelit – masaż usprawnia proces trawienia, działa profilaktycznie na zaparcia i kolki
• usprawnienie krążenia krwi

Dzięki bliskości i uwadze poświęcanej przez rodzica, masaż powoduje wzrost poczucia bezpieczeństwa u niemowlęcia co ma pozytywny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka w przyszłości.

Jakie są korzyści dla opiekuna?

Zostało udowodnione, że masaż Shantala uspokaja, wycisza, redukuje napięcie i stres u matek. Szczególnie korzystny jest przy objawach depresji poporodowej ponieważ podnosi wiarę w umiejętności opieki nad dzieckiem i umacnia więź z nim. Te kilka minut poświęcone na jednostajne, łagodne ruchy pozwala opiekunowi nie tylko lepiej poznać niemowlaka i zrozumieć jego mowę ciała, ale też nawiązać kontakt z samym sobą. Odwołanie do wrażliwej, opiekuńczej części jest ważne szczególnie dla ojców, pozwala im to też zaufać własnym kompetencjom jako rodzica. Pozwala też spędzić więcej czasu ze swoim dzieckiem i jak najlepiej wykorzystać ten czas jego rozwoju, by tworzyć mocną, piękną więź opartą na poczuciu bezpieczeństwa i wzajemnej bliskości.

Jak przeprowadzać masaż Shantala?

Technika tego masażu jest intuicyjna, prosta i pełna spokoju. Nie jest to masaż rehabilitacyjny, więc bez ryzyka wykonywać może go każdy. Rozpoczynając od klatki piersiowej, rączek, brzuszka, nóżek, pleców i twarzy dochodzi się do delikatnej gimnastyki niemowlęcia, która przygotuje je do wykonywania rozmaitych ruchów i czynności w przyszłości. W skrócie, schemat masażu Shantala wygląda tak:

1. masowanie klatki piersiowej poczynając od środka – ruch dłoni kierowany wzdłuż żeber i na boki i ponownie w kierunku ramion. Na koniec ruch dłoni od bioder dziecka poprzez klatkę piersiową po skosie
2. koliste ruchy masujące ramiona – od części bliższych tułowia do części dalszych, czyli ruch barków do nadgarstków, potem delikatne (!) naciąganie rączek od ramiona do przegubu;
3. przeguby dłoni – należy masować je kciukiem i palcem wskazującym, również kolistymi ruchami
4. masaż brzuszka – by usprawnić perystaltykę jelit, należy masować ruchem okrężnym zgodnie z przebiegiem jelita grubego, w celu rozmasowania mięśni polecane jest głaskanie zgodnie z przebiegiem mięśnia prostego brzucha
5. nogi – masujemy ponownie od części bliżej tułowia do tych dalej odsuniętych, czyli od pachwiny, udo do stopy, a potem, podobnie jak ręce, można delikatnie naciągnąć kończyny
6. kostki – podobnie jak przeguby dłoni, kciukiem i palcem wskazującym
7. stópki – masaż stóp można wykonać stanowczymi ruchami za pomocą kciuka od strony podeszwy
8. plecy – mięśnie masujemy równolegle, a potem prostopadle w stosunku do linii kręgosłupa. Należy zacząć od karku i masować po przekątnej w kierunku pośladków, a potem na odwrót. Następnie jedną ręką przytrzymaj pupę, a drugą masuj powoli od tyłu głowy przez plecy po pupę
9. twarz – tę część ciała zostawiamy na koniec masażu. Zacznij od środka czoła i opuszkami palców masuj w kierunku skroni i na boki. Następnie prowadź ruch wzdłuż nosa i z powrotem poprzez brwi. Pomasuj delikatnie powieki i dalej od brwi i wzdłuż nosa do kącików ust.

Opiekun powinien pamiętać by podczas rytuału nie odrywać dłoni od ciała dziecka. Zawsze przynajmniej jednak ręka powinna utrzymywać kontakt dotykowy.

Jakie są przeciwwskazania do tego masażu?

Chociaż masaż Shantala jest bardzo bezpieczną formą terapii niemowląt i małych dzieci, to jednak nie każdy maluszek może być mu poddawany. Należy pamiętać, że przeciwwskazaniem zawsze będą zmiany chorobowe w obrębie tkanki skórnej, trwające infekcje i choroby, nawet stan podgorączkowy. Masowane dziecko musi być w dobrym ogólnym stanie zdrowia – wykluczające są nowotwory, dysplazja stawów biodrowych, choroby układu oddechowego, epilepsja czy powiększenie węzłów chłonnych. W przypadku alergii należy skonsultować się z pediatrą. Należy pamiętać, że masaż ma być przyjemnym, relaksującym doświadczeniem, dlatego lepiej go nie wykonywać jeśli dziecko jest zmęczone, rozdrażnione, zdenerwowane lub protestuje przy rozbieraniu. Należy też odczekać około godziny po ostatnim karmieniu. Oboje – i dziecko i osoba wykonująca masaż muszą być spokojne, zrelaksowane i gotowe na te kilka minut czasu spędzanego razem na budowaniu więzi i wzmacnianiu wzajemnego przywiązania, bo poza korzyściami czysto fizjologicznymi, masaż Shantala ma też duży wpływ na emocje i psychikę tak niemowlęcia jak i rodzica/opiekuna.

Masaż Shantala – piękny rytuał we właściwych okolicznościach

Ponieważ masaż Shantala ma znaczenie nie tylko fizjologiczne, ale również, a może przede wszystkich – psychologiczne – warto zapewnić sobie odpowiednie warunki do jego wykonywania. Masaż należy wykonywać w odosobnionym, cichym pomieszczeniu, bez obecności innych osób i zwierząt. Optymalna temperatura w pomieszczeniu to ok. 22 stopnie, ponieważ podczas rytuału dziecko jest nieubrane. Jak wspomniano, dziecko i opiekun powinni być w dobrych nastrojach, jeśli rodzic wyczuwa zdenerwowanie lub niechęć maluszka, masaż lepiej jest przełożyć. By rozpocząć, dobrze jest nawiązać kontakt wzrokowy z maluszkiem, to stworzy odpowiednie warunki emocjonalne do masażu. Jeśli chodzi o pozycję, to najwygodniej jest masować dziecko siedząc na podłodze, macie lub materacu. Maluszka można położyć sobie na wyciągniętych nogach (przy siadzie płaskim) lub uklęknąć przy nim. Pozycja stojąca i nachylanie się może nie być komfortowe dla opiekuna, a jego samopoczucie jest także bardzo ważne. Podczas masażu używa się oliwki dla dzieci lub olejków naturalnych. Przed pierwszym użyciem dobrze jest zrobić próbę na skórze dziecka i zaobserwować, czy nie występują objawy uczulenia. Zapach olejku powinien być neutralny, niedrażniący. Należy używać produktów atestowanych, przeznaczonych dla dzieci.

Wiele mam i opiekunów rozmawia z dziećmi albo śpiewa im podczas masażu. Według tradycji Indii, nie jest to część masażu Shantala, ale nie ma przeszkód, by stworzyć swój własny rytuał. W końcu, chodzi przecież o nawiązanie indywidualnej, unikalnej więzi z maleństwem. Masaż można wykonywać codziennie, nawet dwa razy dziennie. Nie ma też górnej granicy wiekowej, do momentu kiedy i dziecko i opiekun potrzebują tego rodzaju rytuału i przynosi im on korzyści, warto spędzać w ten sposób czas. Korzyści z masowania dzieci i niemowląt są nie tylko natury medycznej i psychologicznej, to także zaczątek głębokiej więzi, która w przyszłości pomoże stworzyć bezpieczną, dobrą relację między rodzicami a dzieckiem.